20 สำนวนภาษาจีน สำนวนจีนแปลไทย คําสอนจีนโบราณ

สำนวนในภาษาจีน คือ

成语
(chéngyǔ)
สำนวน

สำนวนภาษาจีนและประโยคสั้นที่เรียกว่า “วลี” ในภาษาจีนปกติจะพบมากในหนังสือภาษาจีน บทความ เพลง หรือรายงาน แต่ก็พบว่ามีการใช้ในภาษาพูดภาษาจีนด้วยเช่นกัน สำนวนภาษาจีนมีความสำคัญเมื่อเราเรียนภาษาจีนเพราะสำนวนจีนเป็นเหมือนตัวนำทางให้เราเข้าใจวัฒนธรรมจีนมากขึ้น

ต่อไปนี้เป็นสำนวนภาษาจีนที่คุณอาจได้ยินบ่อยๆ

1. 脚踏实地
   jiǎo tà shí dì
   (เจี่ยว ท่า สือ ตี้)
   ยืนยันตามหลักการ, เหยียบอยู่บนพื้นดิน
2. 除非太阳从西边出来
   Chú feī tài yáng cóng xī biān chū lái
   (ฉู เฟย ไท่ หยาง ฉง ซี เปียน ชู ไหล)
   เว้นเสียแต่ว่าพระอาทิตย์จะขึ้นทางทิศตะวันตก
3. 九牛一毛
   jiǔ niú yì máo
   (จิ่ว หนิว อี้ เหมา)
   วัวเก้าตัวกับขนเพียงเส้นเดียว, ขนหน้าแข้งไม่ร่วง
4. 理所当然
   lǐ suǒ dāng rán
   (หลี สั่ว ตาง หราน)
   มันแน่นอนอยู่แล้วไม่ต้องพูดอะไรกันอีก, สมเหตุสมผล
5. 一无所有
   yìwúsuǒyǒu
   (อี้ หวู สัว โหย่ว)
   ไม่มีอะไรเหลือในชีวิต (หรือไม่ได้เป็นเจ้าของสิ่งใดในโลกใบนี้)
6. 心血来潮
   xīn xuè lái cháo
   (ซิน เสว้ ไหล เฉา)
   นึกขึ้นมาได้, ฉุกคิดขึ้นมาได้ทันที, ระดมสมอง
7. 一见钟情
   yí jiàn zhōng qíng
   (อี๋ เจี้ยน จง ฉิง)
   รักแรกพบ
8. 千军易得，一将难求
   qiān jūn yì dé, yī jiàng nán qiú
   (เชียน จวิน อี้ เต๋อ, อี เจี้ยง หนาน ฉิว)
   กองทัพเป็นหมื่นคนนั้นหามาง่าย แต่นายพลเพียงคนเดียวนั้นหายาก
9. 自由自在
   zì yóu zì zài
   (จื้อ โหยว จื้อ ไจ้)
   อย่างอิสระและง่ายดาย, ไร้กังวล, สบายๆ
10. 避而不见
    bì’ér bù jiàn
    (ปี้ เอ๋อร์ ปู้ เจี้ยน)
    เลี่ยงที่จะไม่เจอใครบางคน
11. 莫名其妙
    mò míng qí miào
    (ม่อ หมิง ฉี เมี่ยว)
    ทำให้งงงัน
12. 借过
    jièguò
    (เจี้ย กั้ว)
    ขอโทษ (ขอผ่านทางหรือผ่านพื้นที่)
13. 半途而废
    bàn tú ér fèi
    (ป้าน ถู เอ๋อร์ เฟ่ย)
    ยอมแพ้กลางทาง
14. 抛砖引玉
    pāo zhuān yǐn yù
    (เพา จวาน ยิน ยวี่)
    โยนก้อนอิฐเพื่อล่อหยก
15. 门可罗雀
    Ménkěluóquè
    (เหมิน เข่อ หลัว เชว่)
    ลูกค้าน้อย, ไม่มีใครมา
16. 豁然开朗
    huò rán kāi lǎng
    (ฮั่ว หราน ไค หล่าง)
    จู่ๆ ก็เห็นแสงสว่าง
17. 学到老
    Xué dào lǎo
    (เสว เต้า เหล่า)
    เรียนจนแก่
18. 津津有味
    jīn jīn yǒu wèi
    (จิน จิน โหย่ว เว่ย)
    สนุกเลย
19. 跌倒七次站起来八次
    Diédǎo qī cì zhàn qǐlái bā cì
    (เตี๋ยเต่า ชี ชื่อ จ้าน ฉี่ไหล ปา ชื่อ)
    ล้มลงเจ็ดครั้ง ลุกขึ้นแปดครั้ง
20. 七上八下
    qī shàng bā xià
    (ชี ซ่าง ปา เซี่ย)
    ขึ้นเจ็ด ลงแปด

เรามาทำความเข้าใจกันว่าสำนวนแต่ละสำนวนมีความหมายและวิธีใช้อย่างไร

脚踏实地 (jiǎo tà shí dì)

脚踏实地 (jiǎo tà shí dì) แปลว่า เหยียบอยู่บนพื้นดิน หรือ ยืนหยัดตามหลักการ

ความหมายของสำนวนนี้คือ ให้มุ่งเน้นที่หลักการ ปฏิบัติตามอย่างมั่นคงและไม่สั่นคลอน

ตัวอย่าง

现在我们要继续脚踏实地
xiànzài wǒmen yào jìxù jiǎotàshídì
(เสี้ยนจ้าย หว่อเมิน เย่า จี้สู้ เจี่ยวท่าสือตี้)
ตอนนี้เราจำเป็นต้องยืนหยัดตามหลักการและผลักดันมันไปข้างหน้า

除非太阳从西边出来 (Chú feī tài yáng cóng xī biān chū lái)

除非太阳从西边出来 (Chú feī tài yáng cóng xī biān chū lái) แปลว่า เว้นเสียแต่ว่าพระอาทิตย์จะขึ้นทางทิศตะวันตก

ใช้เมื่อพูดถึงเหตุการณ์ที่ไม่น่าจะเป็นไปได้ สำนวนนี้สามารถใช้ตั้งเป็นคำถามเพื่อแสดงความประหลาดใจกับเรื่องราวที่ไม่ปกติธรรมดา ยกตัวอย่างเช่น ลูกของคุณตื่นนอนก่อนเที่ยง ขึ้นมาทำความสะอาดบ้านและยังทำอาหารเช้าให้ทาน จากนั้นคุณก็ขอบใจเป็นภาษาจีนและถามเขาต่อว่า “สงสัยว่าวันนี้พระอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันตกใช่ไหมเนี่ย?”

九牛一毛 (jiǔ niú yì máo)

九牛一毛 (jiǔ niú yì máo) แปลว่า วัวเก้าตัวกับขนเพียงเส้นเดียว หรือ ขนหน้าแข้งไม่ร่วง

แสดงให้เห็นปริมาณน้อยนิดที่ไม่มีค่าพอให้พูดถึง เปรียบเทียบกับเส้นขนของวัวหนึ่งเส้นกับวัวตั้งเก้าตัวแทบจะไม่มีค่าอะไร ใช้สื่อความหมายว่า รวยมากๆ เรื่องเล็กน้อยไม่ทำให้เงินลดลง คล้ายกับสำนวนไทยที่ว่า “ขนหน้าแข้งไม่ร่วง”

ตัวอย่าง :

电子商务的盈利在中国整体商业环境中简直是九牛一毛.
diànzǐ shāngwù de yínglì zài zhōngguó zhěngtǐ shāngyè huánjìng zhōng jiǎnzhí shì jiǔniúyìmáo
(เตี้ยนจื่อ ซางวู่ เตอ หยิงลี่ ไจ้ จงกั๋ว เจิ๋งถี่ ซางเย่ ฮว๋านจิ้ง จง เจี่ยนจื๋อ ซื่อ จิ่วหนิวอี้เหมา)
ในสภาวะแวดล้อมทางธุรกิจการค้าโดยรวมของจีน การทำกำไรของกลุ่มธุรกิจอีคอมเมิร์ซก็ลดลง

理所当然 (lǐ suǒ dāng rán)

理所当然 (lǐ suǒ dāng rán) แปลว่า แน่นอนอยู่แล้ว

ในภาษาไทย ก็มีประโยคสั้นๆ ที่มีความหมายใกล้เคียงกับสำนวนนี้ นั่นคือคำว่า “ก็แน่ล่ะสิ”, “แน่อยู่แล้ว” หรือถ้าเป็นประโยคที่มีความสุภาพมากขึ้นอีกนิดก็อาจจะเป็นประโยค “สมเหตุสมผลดีแล้ว” เป็นต้น สำนวนจีนนี้ใช้พูดเพื่อแสดงความเชื่อของคุณว่ามันมีความชัดเจน ไม่มีข้อสงสัยใดๆ เลย

一无所有 (yìwúsuǒyǒu)

一无所有 (yìwúsuǒyǒu) แปลว่า ไม่เหลืออะไรเลย

แม้สำนวนนี้จะแปลตรงตัวว่า “ไม่เหลืออะไรเลย” แต่จริงๆ แล้วจะหมายถึง ไม่เหลืออะไรเลยในชีวิต เช่น หากคุณกำลังจะต้องสูญเสียคนที่คุณรักเท่าชีวิต คุณอาจจะบอกว่าชีวิตคุณไม่เหลืออะไรแล้ว นอกจากนี้ยังใช้ในการพูดถึงเรื่องเงินได้อีกด้วย ซึ่งจะหมายความว่า ทั้งเนื้อทั้งตัวคุณ คุณไม่มีเงินเหลือเลยนั่นเอง

ตัวอย่าง

他无家可归，一无所有
tā wújiākěguī, yìwúsuǒyǒu
(ทา หวูเจียเข่อกุย, อี้หวูสัวโหย่ว)
เขาเป็นคนไร้บ้าน ไม่มีเงินติดตัวสักบาท

心血来潮 (xīn xuè lái cháo)

心血来潮 (xīn xuè lái cháo) แปลว่า ทันทีทันใด, เปลี่ยนใจทันใด, นึกได้ทันใด

คำนี้เหมาะสำหรับนักเล่าเรื่องที่ต้องการเพิ่มสีสันให้กับเรื่องราวต่างๆ ที่คุณเล่า หรือต้องการให้มีความตื่นเต้นมากขึ้น โดยการสร้างจุดสำคัญและจุดพลิกผันของเหตุการณ์

ตัวอย่าง

今天出去购物纯属心血来潮
Jīntiān chūqù gòuwù chún shǔ xīnxuèláicháo
(จินเทียน ชูชวี่ โก้ววู่ ฉุน ฉู่ ซินเสว้ไหลฉาว)
จู่ๆ วันนี้ก็นึกอยากจะช็อปปิ้งขึ้นมา

一见钟情 (yí jiàn zhōng qíng)

一见钟情 (yí jiàn zhōng qíng) แปลว่า รักแรกพบ

โดยทั่วไปสำนวนนี้ใช้กับคน แต่ก็สามารถใช้พูดถึงวัตถุสิ่งของอื่นๆได้ด้วยเช่นกัน

ตัวอย่าง

她就是我的一见钟情
tā jiùshì wǒ de yíjiànzhōngqíng
(ทา จิ้วซื่อ หว่อ เตอ อี๋เจี้ยนจงฉิง)
เธอคือรักแรกพบของผม

หากคุณมีแฟนเป็นคนจีน เรามีบทความดีๆ ที่จะช่วยให้คุณเสริมสร้างความสัมพันธ์กับหนุ่มสาวชาวจีนได้ด้วยประโยคบอกรักภาษาจีนหวานๆ หรือการบอกคิดถึงเป็นภาษาจีน หรือการเรียกแฟนด้วยชื่อเล่นแฟนภาษาจีนน่ารักๆ ที่คนเป็นแฟนหรือคนสนิทเท่านั้นจะเรียกกันก็ได้

千军易得，一将难求 (qiān jūn yì dé, yī jiàng nán qiú)

千军易得，一将难求 (qiān jūn yì dé, yī jiàng nán qiú) แปลว่า กองทัพเป็นหมื่นคนนั้นหามาง่าย แต่นายพลเพียงคนเดียวนั้นหายาก

ประโยคนี้ต้องการบอกว่าการหาผู้นำนั้นยากมาก ยากเหมือนงมเข็มในมหาสมุทร

自由自在 (zì yóu zì zài)

自由自在 (zì yóu zì zài) แปลว่า อย่างอิสระและง่ายดาย, ไร้กังวล, สบายๆ

สามารถใช้อธิบายบุลิกภาพ พฤติกรรมของคนบางคน หรือสถานที่บางสถานที่

ตัวอย่าง

这是一个自由自在的地方。
zhè shì yī gè zì yóu zì zai de dì fāng
(เจ้อ ซื่อ อี เก้อ จื้อ โหยว จื้อ ไจ เตอ ตี้ ฟาง)
ที่แห่งนี้ให้ความรู้สึกเป็นอิสระและสบายๆ ไม่มีพิธีรีตอง

避而不见 (bì’ér bù jiàn)

避而不见 (bì’ér bù jiàn) แปลว่า เลี่ยงที่จะไม่เจอใครบางคน

สำนวนนี้ใช้ง่ายมาก เพราะเป็นการใช้อธิบายเหตุการณ์ที่เราไม่อยากเจอใครสักคนด้วยเหตุผลใดก็ตาม อาจเปรียบได้กับคำว่า “หลบหน้า” ในภาษาไทย เช่น เช้าวันอาทิตย์ที่คุณกำลังนอนหลับสบายอยู่ใต้ผ้าห่มนุ่มๆ หลังจากทำงานหนักมาทั้งสัปดาห์ แต่เพื่อนคุณโทรมาหา ชวนออกไปวิ่งออกกำลังกาย แต่คุณไม่อยากออกไป สำนวน 避而不见 สามารถใช้อธิบายเหตุการณ์ลักษณะนี้ได้ดี

แต่จริงๆ แล้วการบอกความรู้สึกภาษาจีนก็ทำได้ง่ายๆ และเราเขียนไว้แล้วที่บทความบอกความรู้สึกภาษาจีน ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกง่วง, ขี้เกียจ, เบื่อ หรือเหงา เรามีวิธีพูดไว้แล้วในบทความนี้

莫名其妙 (mò míng qí miào)

莫名其妙 (mò míng qí miào) แปลว่า ทำให้งงงัน

สื่อความหมายว่ายากที่จะอธิบายถึงความลึกซึ้งหรือความลึกลับของบางสิ่งบางอย่าง หรือมีบางอย่างทำให้งงงวย

ตัวอย่าง :

他说了几句莫名其妙的话。
tā shuì le jī gōu mò míng qí miào de huà
(ทา ซุ่ย เลอ จี โกว ม่อ หมิง ฉี เมี่ยว เตอ ฮว่า)
เขาพูดจาฟังดูลึกลับ น่าฉงน

借过 (jièguò)

借过 (jièguò) แปลว่า ขอโทษ (ขอผ่านทางหรือผ่านพื้นที่)

คล้ายกับคำว่า “ขอโทษค่ะ” หรือ “ขอทางหน่อยค่ะ” ในภาษาไทย เราจะใช้สำนวนเมื่อต้องเดินผ่านใครบนรถไฟ บนท้องถนน หรือที่อื่นๆ ซึ่งมีโอกาสจะเกิดการเผชิญหน้าหรือเดินชนกับผู้อื่นได้

半途而废 (bàn tú ér fèi)

半途而废 (bàn tú ér fèi) แปลว่า ยอมแพ้กลางทาง

หมายถึงเมื่อเราเร่ิมทำอะไรแต่ทำได้แค่เพียงครึ่งทางแล้วก็หยุดทำ แปลตามตัวอักษรคือเดินไปได้ครึ่งทางก็ยอมแพ้ คล้ายกับคำพูดในภาษาไทยที่ว่า “ครึ่งๆ กลางๆ” หรือ “ทิ้งไว้กลางทาง”

ตัวอย่าง :

我不是半途而废的人
wǒ búshì bàntúérfèi de rén
(หว่อ ปู๋ซื่อ ป้านถูเอ๋อร์เฟ่ย เตอ เหริน)
ฉันไม่ใช่คนที่จะยอมแพ้อะไรกลางทาง

抛砖引玉 (pāo zhuān yǐn yù)

抛砖引玉 (pāo zhuān yǐn yù) แปลว่า โยนก้อนอิฐล่อหยก

หมายความว่า ออกความคิดอะไรมาก็ได้ ไม่ว่ามันจะดีหรือไม่ดีก็ตาม อย่างน้อยก็ดีกว่าไม่มีความคิดอะไรเลย และถึงแม้มันจะเป็นความคิดที่แย่ แต่บางทีความคิดที่แย่นี้ก็อาจนำไปสู่ความคิดอื่นๆ ที่ดีกว่าก็ได้ หรือทำให้เกิดความคิดดีๆ ตามมา เป็นวิธีพูดที่อ่อนน้อม สุภาพ และมักใช้เพื่อชวนเชิญให้ผู้อื่นเข้าไปมีส่วนร่วมในบทสนทนา หรือการระดมความคิดเห็นอย่างไม่ต้องกังวลว่าจะออกความคิดเห็นที่ไม่เป็นประโยชน์

ตัวอย่าง

我的建议还不够成熟，算是抛砖引玉吧
wǒ de jiàn yì hái bú gòu chéng shú, suàn shì pāo zhuān yǐn yù ba
(หว่อ เตอ เจี้ยน อี้ ไห ปู๋ โก้ว เฉิง สู, สว้าน ซื่อ เพา จวาน หย่ิน ยวี่ ปา)
ข้อเสนอแนะของฉันอาจจะยังฟังดูครึ่งๆกลางๆ ฉันเพียงแค่อยากจะลองเสนอดูเผื่อจะมีความคิดที่ดีอื่นๆตามเข้ามา

门可罗雀 (Ménkěluóquè)

门可罗雀 (Ménkěluóquè) หมายความว่า ลูกค้าน้อย, ไม่มีใครมา

หากแปลตามตัวอักษรคือ เอาตาข่ายมาวางขังทั้งประตูเพื่อจับนกได้เลยนะเนี่ย เป็นการพูดประชดว่าสถานที่ถูกทิ้งร้างมาก จนเอาตาข่ายมาวางก็ไม่รบกวนคนเดินเข้าเดินออก เพราะมันไม่มีคนมาเลยนั่นเอง เหมือนการพูดประชดร้านค้าที่ไม่มีคนเข้าเลยในภาษาไทยว่า “ใยแมงมุมขึ้นแล้ว” สำนวนนี้ก็เช่นกัน ใช้สื่อความหมายถึงบางสิ่งบางอย่างที่ไม่เป็นที่นิยม อาจจะเป็นร้านอาหารที่ล้มเหลว หรือธุรกิจที่ไม่เป็นที่พูดถึง หรืองานปาร์ตี้ของใครสักคนที่ไม่มีใครมา

豁然开朗 (huò rán kāi lǎng)

豁然开朗 (huò rán kāi lǎng) แปลว่า จู่ๆ ก็เห็นแสงสว่าง

จริงๆ แล้วสำนวนนี้มี 2 ความหมายที่เชื่อมโยงกัน ความหมายแรกคือ ความรู้สึกสดชื่นเมื่อคุณได้เห็นพื้นที่โล่ง สวยสะอาดตา หลังจากที่มันเคยเป็นสถานที่ที่ไม่สะอาด หรือรกหูรกตามาก่อน ความหมายที่สอง ใช้อธิบายความรู้สึกเมื่อคุณทำอะไรสำเร็จหรือบรรลุผลงานอะไรบางอย่าง จนต้องตะโกนออกมาว่า “อะฮ้า!” คล้ายกับการพูดในภาษาไทยเมื่อทำอะไรสำเร็จ หรือคิดวิธีบางอย่างออกว่า “สำเร็จแล้ว!”หรือ “นึกได้แล้ว!” เป็นต้น

ความหมาย

大学时期，乔尼开始有机会用Mac做设计，那是一种豁然开朗的体验
dàxué shíqí, qiáoní kāishǐ yǒujīhuì yòng Mac zuò shèjì, nàshì yīzhǒng huòránkāilǎng de tǐyàn
(ต้าเสว สือฉี, เฉียนหนี ไคสือ โหย่วจีฮุ่ย ย่ง แมค จั้ว เซ่อจี้, น่าซื่อ อีจ่ง ฮั่วหรานไคเหลี่ยง เตอ ถี่เยี่ยน)
ระหว่างที่เรียนมหาวิทยาลัย, โจนี่เร่ิมมีโอกาสได้ใช้แมคบุ๊คในการออกแบบ ทำให้เขารู้สึกมีชีวิตชีวาและเป็นประสบการณ์ที่แปลกใหม่

学到老 (Xué dào lǎo)

学到老 (Xué dào lǎo) แปลว่า เรียนจนแก่

สำนวนนี้เน้นย้ำค่านิยมของคนจีนที่ให้ความสำคัญต่อการเรียนรู้ที่ไม่มีวันสิ้นสุด คุณจะเห็นพ่อแม่คนจีนลงทุนทางด้านการศึกษาของลูกๆ และจริงจังกับมันมาก สำนวนจีนลักษณะนี้มีอิทธิพลต่อพวกเขามากทีเดียว คล้ายกับสำนวนไทยที่บอกว่า “ไม่แก่เกินเรียน”

津津有味 (jīn jīn yǒu wèi)

津津有味 (jīn jīn yǒu wèi) แปลว่า สนุกเลย

เป็นสำนวนที่ใช้เพื่อบรรยายว่าใครบางคนเข้าร่วมกิจกรรมบางอย่างอย่างสนุกสนานเพลิดเพลิน เช่น หากเด็กๆ เล่นของเล่นชิ้นใหม่ สำนวนนี้ก็จะหมายความว่า “สนุกเลยนะ” เราพบว่าสำนวนนี้มักถูกใช้กับการกินบ่อยๆ ซึ่งก็มีความหมายว่า “กินอย่างเอร็ดอร่อยเลยนะ” นั่นเอง โดยทั่วไปเราจะไม่ใช่สำนวนนี้บรรยายตัวผู้พูด แต่จะใช้บรรยายคนอื่นที่เราเห็น หรือต้องการพูด หรือชม และเป็นสำนวนที่มีน้ำเสียงเป็นเชิงบวก

ตัวอย่าง

津津有味地看报
jīnjīnyǒuwèi de kànbào
(จินจินโหย่วเว่ย เตอ ค่านเป้า)
ดื่มด่ำกับหนังสือพิมพ์
(อ่านหนังสือพิมพ์สนุกเลย)

跌倒七次站起来八次 (Diédǎo qī cì zhàn qǐlái bā cì)

跌倒七次站起来八次 (Diédǎo qī cì zhàn qǐlái bā cì) แปลว่า ล้มลงเจ็ดครั้ง ลุกขึ้นแปดครั้ง

มีความหมายว่าเลือกที่จะไม่ยอมหมดหวัง และพยายามมากขึ้นไปเรื่อยๆ แม้คุณจะล้มลง 7 ครั้ง แต่ครั้งที่ 8 คุณอาจจะไม่ล้มลงก็ได้

七上八下 (qī shàng bā xià)

七上八下 (qī shàng bā xià) แปลว่า ขึ้นเจ็ด ลงแปด

ความหมายจะตรงข้ามกับสำนวนก่อนหน้านี้ที่ “ล้มลงเจ็ดครั้ง แต่ลุกขึ้นได้แปดครั้ง” แต่ใช้อธิบายคนบางคนที่ไม่แน่ใจในความคิดของตัวเองและขาดความชัดเจน

สำนวนภาษาจีน เป็นเรื่องที่ยากขึ้นมากว่าการเรียนคำสวัสดีภาษาจีน การถามสารทุกข์สุขดิบสบายดีไหมภาษาจีน หรือตัวเลขภาษาจีน ซึ่งนับเป็นเรื่องแรกๆ ที่คุณจะได้เรียนในคอร์สภาษาจีนพื้นฐาน แต่หากภาษาจีนของคุณเริ่มดีขึ้นแล้ว และหากคุณมีเพื่อนเป็นคนจีน คุณอาจได้ยินสำนวนเหล่านี้บ้างบางครั้ง หรืออาจได้ยินบ่อยยิ่งกว่าในหนังสือวรรณคดีภาษาจีน การเรียนรู้สำนวนเหล่านี้ไว้จะช่วยให้คุณสนทนาภาษาจีนได้ราบรื่นมากยิ่งขึ้น และยังช่วยให้คุณเข้าใจวัฒนธรรมจีนมากยิ่งอีกด้วย